Alkol; Yasak Olduğu İçin mi Kötü, Kötü Olduğu İçin mi Yasak?

 Alkol İslam'da Yasak Olduğu İçin mi Kötü,

Kötü Olduğu İçin mi Yasak?

Alkollü içecek tüketmediğimi söylediğimde genelde şu soruyla karşılaşıyorum. "İslam'da yasak olduğu için mi içmiyorsun yoksa sağlık vb. nedenlerden tercih mi etmiyorsun/hoşlanmıyor musun?"

Benim için geçerli cevap bu seçeneklerden yalnızca biri değil çünkü benim inandığım İslam anlayışına göre bu seçenekler birbirinden bağımsız değil.

Öncelikle anlamamız gereken bir gerçek var; Allah sırf kendisi öyle istediği için, haşa kendi egosu için ya da kullarını güzelliklerden mahrum etmek için yasaklar/kurallar koymaz. Eğer bir şey Kur'an'da yasaklanıyorsa o şey gerçekten zararlı olduğu içindir. Toplumsal barışa/huzura zarar verdiği için olabilir; sağlığa, ekonomiye, doğaya, insana, hayvana zarar verdiği için olabilir... Çünkü dinin asıl amacı toplumsal barışı, huzuru ve adaleti sağlamaktır. Bu gerçeği fark ettiğimizde ilahi anayasada (Kur'an) bildirilen kuralların/yasakların/tavsiyelerin birer "mahrumiyet" değil "gereklilik" olduğunu anlarız.

Gelelim alkollü içecek konusuna. Alkolün zararlarını liste yapacak olursak epey uzun bir liste ortaya çıkar ama temelde 3 başlık altında incelenebilir:

1. Sağlığa zarar vermesi

2. Bağımlılık yapması

3. Aklı örtmesi

→ Sağlığa Zarar Vermesi

Tıp fakültesi son sınıf öğrencisi olarak şimdiye kadar hem teorik derslerde hem de staj pratiklerimizde alkol ile ilişkili sayısız hastalık gördük. Alkol tüketenlerin sirozdan türlü çeşitli kanserlere, pankreas hastalıklarından psikiyatrik hastalıklara, beyin hasarına kadar geniş bir yelpazede hastalıklara yakalanması kaçınılmaz. Üstelik bu hastalıklar sadece bağımlı alkoliklerin başına gelmiyor. Az miktarda tüketilen alkolün dahi sitotoksik (hücre öldürücü) etkisi bilinen bir gerçek.

→ Bağımlılık Yapması

Alkol bağımlılığı dünyada en yaygın bağımlılıklar içerisinde yer alıyor. Gerek toplumda gerekse psikiyatri stajında AMATEM (Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlıları Tedavi ve Araştırma Merkezi) kliniğinde gördüğüm kadarıyla bağımlıların hayatı bağımlı oldukları maddeyle tanışmadan öncesi ve sonrası diye ikiye ayrılıyor. Durum bağımlılık seviyesine geldikten sonra kişilerin tüm aile, iş, sosyal yaşantıları altüst oluyor. Ekonomik durumları yerle bir oluyor. Hayatlarının geri kalan tüm zamanını ve paralarını ya bağımlı oldukları maddeye ulaşmak ya da maddeden kurtulmaya çalışmak için harcamak zorunda kalıyorlar. Yoksunluk durumunda maddeye ulaşabilmek için ilke, ahlak, kural dinlemeden yapamayacakları illegal davranış, kötülük olmuyor.

→ Aklı Örtmesi

İnsanı insan yapan, diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği aklını ve iradesini kullanabilmesi, doğru ile yanlışı ayırt edebilme yetisidir. İd dürtüsü dışında ego ve süperegoya sahip olmasıdır. (Bu terimlere aşina olmayanlar için id, ego ve süperego konusundaki yazım: "Freud'un Psikanalitik Kuramı ve Oruç" https://okudusunsorgula.blogspot.com/2022/04/freudun-psikanalitik-kuram-ve-oruc.html?m=1 )

Kur'anʼda alkol "hamr" kelimesiyle ifade edilir. Bundan türetilen "humur" ise örtü anlamında kullanılır. Yani hamr "aklı örten" şeydir. Allah Kur'an'da yine bize hitaben onlarca kez “Akletmez misiniz?” der. Müslüman olmanın en önemli eylemi akletmektir.

Alkol insanın akletme yetisini, onu insan yapan özelliklerini baskılar ve sarhoşluk durumunda kişiler her türlü saçmalığı, taşkınlığı yapabilmektedir. Normalde etik, ahlak, mantık, yasa veya dine -artık her neye inanıyorsa- aykırı olduğunu düşündüğü sözleri söyleyebilmekte, davranışlar sergileyebilmektedirler. Bu durumda alkol bireysel bir tercihten öte toplumsal/aile içi huzuru bozan, yanındakine zarar veren, başkalarını da rahatsız eden bir unsur haline geliyor. Başkasına zarar vermek kişisel hak ve özgürlük değil, medeniyetsizliktir. Medeni toplumlarda insanlar yanındakine karşı sorumluluk hisseder. Medeniyet sorumluluk hissetmekle başlar.

Uzun lafın kısası, alkol yasak olduğu için kötü değildir. Kötü olduğu için; sağlığı bozduğu, toplumsal barışa ve huzura, aile huzuruna, ekonomiye zarar verdiği, bağımlılık yaptığı, aklı örttüğü için Kur'an'da yasaklanmıştır.

ENGLİSH ⤵️

Is Alcohol Forbidden in Islam Because of it is Bad or 

Is It Bad Because it is Forbidden?

When I say "I don't drink alcohol" generally they ask "Why don't you drink? Is it because of your religion (Alcohol is prohibited in Islam) or because of health? Or because you don't like it?

Actually the true answer for me is not just one of them. Because this options are not independent of each other according to Islam.

Firstly there is a reality we should understand. Allah doesn't forbid something for his own ego or because of to deprive poeople of beauties. If something is really harmful (for health, public peace, economy, nature, people, animals...), Allah prohibits it. Because the main purpose of Islam is to ensure social peace, tranquility and justice. When we notice this reality we understand that forbidden things in the Quran are not "deprivation", they are "necessity".

Let’s get to the main point. The harms of alcohol are very long list, but basically they can be examined under 3 headings.

1. Harmful to health

2. To be addicted

3. Loss of awareness

→ Harmful to Health

In medical school, we have learned countless diseases associated with alcohol so far. It is inevitable that people who consume alcohol will suffer from diseases such as cirrhosis, various cancers, pancreatic diseas, psychiatric diseas, brain damage… Moreover, these diseases don’t only happen to addicted alcoholics. It is a known fact that even small amounts of alcohol can cause cytotoxic effects.

→ To be Addicted

Alcohol addiction is one of the most common addictions in the world. As far as I see in the addiction clinic and society, lifes of addicteds divide as before meeting addictive substance and after meeting addictive substance. All social and family life, job and economic conditions of the addicteds are disrupted. They have to spend all their time and money, to find addictive substance or to get rid of addictive substance. In a state of abstinence (when they don’t find addictive substance), they can do all kinds of illegal behavior and evil deeds without considering principles, morals and rules.

→ Loss of Awareness

The most important feature that makes a human is that, can use mind and distinguish between right and wrong. Apart from the "id", human has “ego” and “superego” impulses. (Those who don’t know these terms can read my other post: "Freud's Psychoanalytic Theory and Fasting" )

In the Quran, alcohol is expressed by the word “hamr”. “Humur” derived from this word means covering (scarf). So the meaning of “hamr” is something that covers the mind and renders the brain unusuable. Allah ask to us “Why don’t you use your mind!?” too many times in the Quran. The most important act of to being a Muslim is to use your mind/brain.

Alcohol eliminates the quality of makes human and ability to use mind. Drunks can do all kinds of outrageous and nonsense behaviours. They can say and do everything even if they normally think that these are against the law, morals, ethics, religion -whatever they believe in-. In this case alcohol becomes a factor that disturbs the social/family peace and harms the other people rather than an individual choise. Disturbing others is not fundamental right and freedom, it is uncivilization. People feel a sense of responsibility towards other people in civilized societies. Civilization begins with feeling responsibility.

Long story short; alcohol is not bad because of it is forbidden, alcohol is forbidden because of it is bad. It is forbidden in the Quran because is harmful to health, damaging to social peace and transquility, family peace and economy. Also it is forbidden because it causes addiction and obscures the mind.